เครือข่ายโรงเรียนวิจัยเพื่อท้องถิ่น จังหวัดสตูลและจังหวัดตรัง

วันที่ 11-12 กรกฎาคม 2555 ณ นกน้ำรีสอร์ท อ.เมือง จ.สตูล

สำหรับเกณฑ์การประเมินผลสำเร็จของโครงการมีดังนี้

ครูเกณฑ์การประเมินมีเครื่องมือคือ  พระราชบัญญัติการศึกษาว่าด้วยบทบาทหน้าที่ความเป็นครู ประกอบผลการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการวิจัย ซึ่งประกอบด้วย 

§  มีทักษะการวางแผนออกแบบ  จัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการวิจัยแก่ผู้เรียนซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายของตนเองได้  โดยประเมินจากชิ้นงาน, การนำเสนอ, รายงานโครงงาน, และทักษะการฟัง คิด  อ่าน เขียนของผู้เรียน 
§  มีทัศนคติต่อการจัดการเรียนรู้  ที่เปิดโอกาสแก่ผู้เรียน  โดยประเมินจากการพูดคุย  แลกเปลี่ยนในวงประชุม  และติดตามพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ในชั้นรียน
§  มีทักษะการนำเสนอการจัดการเรียนรู้ต่อสาธารณะชน  ทั้งการเขียน การพูด  โดยประเมินจากรายงานวิจัยของครูรายคน  และการพูดแลกเปลี่ยนระหว่างครูในเครือข่าย  และนอกเครือข่าย (กรณีมีผู้มาศึกษาดูงาน)

นักเรียนเกณฑ์การประเมินมีเครื่องมือคือ  ตัวชี้วัดทางการศึกษา  ซึ่งประกอบด้วยสมรรถนะ 5    ,คุณลักษณะอันพึงประสงค์  8 ,  ตัวชี้วัดทางการศึกษาของสพฐ.  15  ข้อ, ตัวชี้วัดของสมศ. 12  ข้อ  โดยมีความเห็นของครูผู้สอน  และผู้ปกครองประกอบการประเมิน        

ฉะนั้นในฐานะพี่เลี้ยงมีสิ่งที่ควรทำและพึงระวังดังนี้

สิ่งที่ต้องทำคือ  การเติมเต็มทัศนะคติ  เครื่องมือ  เทคนิคในการจัดกระบวนการแก่ครูอย่างหลากหลาย  โดยการเปิดโอกาสเรียนรู้ร่วมกันระหว่างครู-พี่เลี้ยง-ผู้บริหารและผู้ปกครองอย่างสม่ำเสมอ  
 

สิ่งที่ควรทำคือ  การถอดความรู้ โดยใช้เครื่องมือ KM  เพื่อสร้างการเรียนรู้ระหว่างครูในโรงเรียนเครือข่ายและนอกเครือข่าย รวมถึงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับหน่วยงานการศึกษาอื่นๆ
 

สิ่งที่พึงระวังคือ  การครอบงำความคิดในการจัดการเรียนรู้ของครู  ผ่านระบบโครงสร้างสถานศึกษา  ที่เน้นชั้นการบังคับบัญชา  ซึ่งจะเป็นการทำลายความคิดสร้างสรรค์ในการจัดการเรียนรู้ 
 

ข้อเสนอแนะและแนวทางการทำงานจากการประชุม

จากเวทีการประชุม มีข้อสรุปซึ่งเป็นรูปธรรมที่สะท้อนการจัดการเรียนรู้ในโรงเรียนเครือข่ายตรัง-สตูล   โดยแยกชั่วโมงวิจัยออกจากชั่วโมงปกติว่า เป็นการจัดการเรียนรู้แบบ “Study  Lab” (ห้องทดลองการเรียนการสอน)   อันเป็นการนำกระบวนการวิจัยเป็นเครื่องมือในการพัฒนาศักยภาพการจัดการเรียนรู้ของครู  ซึ่งมีผู้อำนวยการเป็น Change  Agent  (ผู้นำการเปลี่ยนแปลง)  เพื่อสร้างการเรียนรู้ที่สามารถยกระดับการคิดวิเคราะห์  และสร้างความเชื่อมั่นในตัวผู้เรียน  หากว่าการจัดการเรียนรู้ดังกล่าวมีแง่ดีในมิติของพื้นที่เชิงทดลอง แต่ในพื้นที่จริงที่ครอบคลุมสาระวิชาหลักยังไม่อาจตอบได้  ทางทีมมูลนิธิสยามกัมมาจล จึงมีข้อเสนอแนะต่อการขับเคลื่อนประเด็นการศึกษาพื้นที่ตรัง-สตูล  จำนวน 4  ประเด็น ดังนี้

1.      ควรจะเชิญคนภายนอกมาช่วยถอดกระบวนการจัดการเรียนรู้ (HowTo) ของตรัง-สตูล  เพื่อให้เห็นกรรมวิธี เคล็ดลับ เทคนิค  การจัดการเรียนรู้  และนำไปใช้ได้จริง

2.      ควรมีการจัด Knowledge Management  (การจัดการความรู้) ระหว่างครูต่อครูในเครือข่ายให้มากขึ้น  เพื่อถอดบทเรียนการเรียนรู้  และยกระดับการจัดการเรียนรู้ในแต่ละขั้นตอน  โดยให้เริ่มต้นจากครูแกนนำ  อันเป็นการสร้างรูปแบบ Professional Learning  Community (ชุมชนเรียนรู้ครูเพื่อศิษย์ –คำของ ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช)  เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาต่อไป

3.      ควรมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างเครือข่ายกับหน่วยงาน หรือกลุ่มองค์กรที่จัดการศึกษาที่หลากหลาย  เพื่อเพิ่มพูนทัศนคติ  พัฒนากระบวนการเรียนการสอนที่หลายหลาก  และประชาสัมพันธ์ในสิ่งที่เข้าใจได้ เพื่อเป็นการขยายงานในวงกว้างกว่าเดิม

4.      ควรนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ประกอบการตัดสินใจเลือกเรื่อง  ในการเรียนรู้แบบ Project  Base  Learning  (โครงงานนักเรียน) โดยเชื่อมไปสู่วิชาหลัก  เพื่อเป็นชุดเครื่องมือคิดวิเคราะห์  และเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันทางการตัดสินใจในชีวิต

5.      ควรทำยุทธศาสตร์การขับเคลื่อนให้ชัด

ข้อเสนอแนะทั้ง 4 ประการข้างต้น  อยู่ภายใต้สัญญาความร่วมมือระหว่างศูนย์ประสานงานการวิจัยตรัง-สตูล  กับมูลนิธิสยามกัมมาจล  โดยมีข้อท้าทายอยู่ที่การสลายพื้นที่ทดลองหรือ  Study  Lab  สู่พื้นที่สาระการเรียนรู้ 8  สาระ  เพื่อสร้างรูปธรรมการเรียนรู้อย่างแท้จริง.