เทคนิค 9 ข้อ ในการตั้งคำถามสร้างการเรียนรู้สไตล์ชองผู้เขียน ใครสนใจก็ลองไปปรับใช้ได้นะครับ

­

1. ผู้สอนต้องตั้งเป้าหมายก่อนเป็นอันดับแรกว่าอยากให้ผู้เรียน "ได้เรียนรู้" เรื่องอะไร นั่นคือ ต้องมีอะไรในใจมาก่อนแล้ว
   (ต้องเตรียมตัวและมีข้อมูลพอ)
2. พอที่จะเห็นงานหรือเห็นปัญหาหรือจุดอ่อนของผู้เรียนได้ว่า "เขายังต้องการ" อะไรเพิ่มเติม
3. รู้พฤติกรรมและนิสัยของผู้เรียนน้องบางคนอาจจะเรียนรู้ช้ารู้เร็วไม่เท่ากัน บางคนดุได้ บางคนจริงจังไม่ชอบตลก บางคนชอบให้มีสื่อในการอธิบาย เป็นต้น
4. ตั้งคำถามไว้ให้เป็นลำดับ เช่น ถ้าเกิดสิ่งนี้แล้ว เป็นสิ่งนั้น แล้วจากสิ่งนั้น จะเป็นอะไรได้อีก ทำไมถึงคิดว่าจะเป็นสิ่งนั้นได้ถ้าไม่เป็นสิ่งนั้นจะเป็นสิ่งไหนได้อีกบ้าง แล้วถ้าเป็นสิ่งนั้นกับสิ่งนี้ คิดว่าสิ่งไหนน่าจะมีประโยชน์กว่ากัน เป็นต้น นั่นหมายถึงต้องมีชุดคำถามที่ต่อเนื่อง แต่ไม่จำเป็นต้องเริ่มต้นที่คำถามแรกที่ตั้งไว้เสมอ หรือไม่จำเป็นต้องถามตามลำดับเสมอ สิ่งเหล่านี้ขึ้นอยู่กับสถานการณ์เฉพาะหน้า (แต่ผู้ถามต้องมีชุดคำถามไว้ในใจ)
5. การตั้งคำถามแนวลบ หมายถึง บางครั้งที่เราถามน้องว่าใช่หรือไม่ หลายครั้งที่ผู้เรียนก็จะเห็นด้วยและใช่ไปกับผู้สอนเสมอโดยไม่ได้คิด เพราะฉนั้น บางครั้งเราก็ต้องตั้งคำถามกลับทางเพื่อให้ผู้เรียนได้คิดต่างออกไป
6. ใช้คำถามที่กระชับได้ใจความ ไม่มีหลายคำถามซ้ำซ้อน และ/หรืออะไรพวกนี้ไม่ต้องพ่วงมา เอาเป็นว่าให้มีทีละคำถาม คิดตอบทีละคำถามจะดีกว่า
7. ภาษาที่ใช้ต้องเข้าใจง่าย เหมาะกับผู้เรียนบางครั้งการใช้ศัพท์วิชาการ ศัพท์เทคนิค มากไปก้ไม่ได้ทำให้เราดูเจ๋งแต่กลับลดทอนความเข้าใจในการสื่อสารลงไปเสียด้วยซ้ำ
8. เช็คว่าผู้เรียน เข้าใจคำถามหรือไม่ อาจสังเกตุที่พฤติกรรมหรือ คำตอบที่ได้รับ หากตอบไม่ตรงคำถาม อาจเกิดเพราะคำถามไม่เข้าใจ หรืออาจจะเป็นที่ผู้เรียนก็ได้ ทั้งนี้ก็ต้องหาคำถามใหม่ที่ความหมายเดียวกันมาถาม
9. เมื่อได้เรียนรู้กันไปสักระยะ ก็พยายามทบทวนตรวจสอบว่าผู้เรียนเข้าใจหรือไม่ โดยการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนเล่าทบทวนในสิ่งที่ได้ร่วมเรียนรู้กัน เพื่อจะได้แน่ใจว่าผู้เรียนเข้าใจจริง

­

-----------------------

อย่างไรก็ตาม การเรียนรู้ของแต่ละคนอาจะไม่เท่ากัน ยังไงก็ต้องอาศัยความอดทนทั้งผู้สอน ผู้เรียน บวกกับความกระตือรือร้นและการเปิดใจในการเรียนรู้และยอมรับความผิดพลาดและพร้อมที่จะปรับปรุงและพัฒนาตนเองด้วยนะครับ

ลองเอาไปประยุกต์ใช้ดู กับการทำงาน การสัมภาษณ์ การทำวิจัย ฯลฯ ได้อีกเยอะเลยนะครับ


-- ศุทธิวัต นัสการ (พี่โต้งไก่) --