น้ำตกส่วนตัว ของ “ชุมชนบ้านเขาไคร”
“น้ำตกสายใจ” คือสถานที่ท่องเที่ยวของคนในชุมชนและยังเป็นจุดนัดพบของเยาวชนในชุมชนบ้านเขาไครด้วย นอกจากนี้ต้นน้ำของน้ำตกยังเป็นจุดกำเนิดของต้นน้ำที่ชาวบ้านในชุมชนใช้ในการอุปโภคบริโภค
เพราะคลุกคลีอยู่กับน้ำตกสายใจมาตั้งแต่เด็ก เมื่อถูกชักชวนให้เข้าร่วมโครงการทำให้ทีมงานต่างลงความเห็นกันว่าควรทำเกี่ยวกับน้ำตกสายใจ เนื่องจากปัจจุบันป่าต้นน้ำและสภาพแวดล้อมของน้ำตกสายใจเกิดปัญหาน้ำน้อยในฤดูแล้ง และมีขยะ ส่งผลให้สัตว์น้ำลดน้อยลง น้ำเริ่มไม่สะอาด ขยะเกลื่อนกลาดรอบน้ำตก ทีมงานจึงลงความเห็นกันว่าควรพัฒนาน้ำตกสายใจแห่งนี้ให้กลับมาเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของคนในชุมชนที่ควรได้รับการดูแลรักษาจากคนที่เข้ามาใช้พื้นที่ และมองไปถึงการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวในอนาคตด้วย
“ผลจากการสืบค้นข้อมูลทำให้เราเห็นที่มาของนามสกุลเรา ทำให้รักหมู่บ้านและอยากปกป้องเหมือนที่บรรพบุรุษเราทำต่อๆ กันมา”
การสืบค้นข้อมูลประวัติของน้ำตกสายใจ และประวัติของชุมชนบ้านเขาไคร ทำให้ฟิสได้ค้นพบกับเป็นที่มาของนามสกุลตัวเองด้วยในเวลาเดียวกัน
“ทั้ง ๆ ที่นามสกุลของตัวเองมีคนใช้อยู่ทั่วหมู่บ้านเลย แต่ก็ไม่เคยรู้ถึงประวัตินามสกุลตัวเองเลย รู้แต่ว่าเป็นพี่น้องกันกับบางบ้านเท่านั้น แต่พอได้รู้ความเป็นมา ดีใจที่นามสกุลเราเป็นนามสกุลแรกที่คนเฒ่าคนแก่ให้มา ทำให้รักหมู่บ้านนี้ อยากปกป้อง เหมือนกับที่บรรพบุรุษของเราได้มาบุกเบิก รู้สึกผูกพันเป็นครอบครัวกับคนในชุมชนมากขึ้น นั่งเรียนกับเพื่อนห้องเดียวกัน นามสกุลเดียวกัน ก็รู้สึกว่าเป็นพี่น้องจากต้นตระกูลเดียวกันนะ ยายเดียวกัน ทวดเดียวกัน แทนที่จะทะเลาะกัน ก็ลดลงมาไม่ค่อยทะเลาะกันแล้ว”
“การทำงานเป็นทีม ปลูกฝังให้มีความกระตือรือร้นสูงขึ้น ทำให้มีความรับผิดชอบมากขึ้น”
จากเมื่อก่อนเป็นคนไม่ค่อยกล้าพูด แต่เพราะสถานการณ์บังคับทำให้อาสอดต้องจับไมค์นำเสนอโครงการ เขายอมรับว่าแอบกังวลอยู่ไม่น้อยว่าจะพูดได้หรือไม่ เพราะไม่มั่นใจ พอผ่านมาได้แล้วทำให้อาสอดเข้าใจแล้ว่าสิ่งที่เราจะทำได้หรือไม่ได้ล่วยอยู่ที่เราเป็นคนคิดไปเอง อีกส่วนหนึ่งได้เรียนรู้การทำงานเป็นทีมด้วย ปลูกฝังให้มีความกระตือรือร้นสูงขึ้น และมีความรับผิดชอบมากขึ้นด้วย
“การเข้าร่วมโครงการ ต้องสำรวจข้อมูลความเป็นมา ทำให้เห็นความเชื่อมโยงของตัวเองและน้ำตกสายใจ นำมาซึ่งความหวงแหน น้ำตกสายใจมากขึ้น”
บ๊ะ หญิงสาวที่ไม่เคยสนใจเรื่องน้ำตกมาก่อน ทั้งๆ ที่น้ำที่เธอใช้ในการอุปโภคบริโภคอยู่ก็คือต้นทางจากน้ำตกสายใจ แต่เมื่อได้เข้าร่วมโครงการ ต้องสำรวจข้อมูลความเป็นมา ทำให้เธอเห็นความเชื่อมโยงของตัวเองและน้ำตกสายใจขึ้น จนนำมาสู่ความหวงแหนน้ำตกแห่งนี้
การสำรวจ ศึกษา เพื่อฟื้นนิเวศ ‘น้ำตกสายใจ’ แห่งนี้ ถือเป็นเพียงก้าวแรกของเยาวชนบ้านเขาไคร นอกจากที่การเรียนรู้ของพวกเราจะทำให้ตัวเองเห็นที่มาที่ไปของตัวเอง เข้าในระบบนิเวศและทรัพยากรทางธรรมชาติที่มีอยู่ในชุมชนตัวเองแล้ว ซึ่งก้าวต่อไปพวกเขาฝันว่า ‘น้ำตกสายใจ’ จะกลายเป็น ‘แหล่งท่องเที่ยวที่ถูกใจ’ ของใครหลายคน
สิ่งที่เกิดขึ้นย่อมเป็นการพิสูจน์ให้เห็นว่า การมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรท้องถิ่น สะท้อนถึงความเข้มแข็งของชุมชนได้ และนั่นก็ไม่ใช่หน้าที่ของผู้ใหญ่เท่านั้น แต่ยังรวมถึง ‘พลังของเยาวชน’ ในพื้นที่ด้วย
