ประวัติความเป็นมา

กลุ่มสื่อชาวบ้าน "มะขามป้อม" เริ่มเกิดขึ้นในช่วงที่สังคมบอบช้ำจากวิกฤตการณ์ทางการเมือง เป็นห้วงเวลาของการฟื้นฟูสังคม จากกลุ่มเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยยุค 14 ตุลาคม 2516 และ 6 ตุลาคม 2519 ที่กลับมารวมตัวกันอีกครั้งใน พ.ศ.2523 โดยเป็นกลุ่มที่มีความถนัดด้านการละคร นักเขียน กวี นักดนตรี นักแสดง กลุ่มสื่อชาวบ้าน(มะขามป้อม) ใช้กระบวนการ “ละครเร่” เป็นเครื่องมือในการทำงาน เพื่อพัฒนาวัฒนธรรมชุมชน ในฐานะเป็นสื่อกลางเล็กๆ ที่สะท้อนปัญหาชาวบ้านสู่สังคม รูปแบบการทำงาน คือ การแสดงละครเร่ และละครรณรงค์ จากนั้นเริ่มพัฒนาเพิ่มเติมการอบรมทักษะละคร การแสดง และการอบรมครูในระบบการศึกษาเพื่อผลิตสื่อการสอนแบบละคร โดยนำเอกลักษณ์เด่นของเมือง
ไทยมาผสมผสานกับวัฒนธรรมตะวันตกกลายมาเป็น “ละครร่วมสมัย” และใช้กระบวนการละครเยาวชนเพื่อการพัฒนา เน้นหนักไปที่ "การพัฒนาชุมชน" และทำให้เกิดแนวคิดเรื่องละครชุมชน การสื่อสารเพื่อชุมชน กลยุทธ์หลักจึงเป็นการมุ่งพัฒนาศักยภาพให้เยาวชนในชุมชนสามารถรวมตัวกัน ทำงานละครเพื่อการพัฒนาภายในชุมชนของตนเองได้ด้วยตนเอง ทั้งนี้ในระยะยาวได้พยายามให้เกิดการพัฒนากลุ่มละครเยาวชนที่มีความยั่งยืน มีการรวมกลุ่มจัดกิจกรรมสร้างเสริมความเข้าใจอันดีงามของคนในสังคม

­

วิสัยทัศน์

มูลนิธิสื่อชาวบ้าน (มะขามป้อม) เป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร มุ่งใช้สื่อละครเพื่อสร้างกระบวนการสื่อสารเพื่อการพัฒนาแบบมีส่วนร่วมในการ ปรับเปลี่ยนและพัฒนาสังคมมากว่า 25 ปี โดยใช้สื่อละครในสองลักษณะคือ ลักษณะแรกใช้สื่อละครในฐานะสื่อการแสดง (Product) เพื่อพัฒนาผู้ชมหรือผู้รับสารให้เข้าใจหรือตระหนักในสาระที่ส่งไป ลักษณะที่สองใช้สื่อละครในฐานะกระบวนการ (Process) เพื่อเป็นเครื่องมือในการเรียนรู้และพัฒนาผู้ส่งสาร ให้กลายเป็นผู้ผลิตและสื่อสารได้ด้วยตัวเอง

­

พันธกิจ

• พัฒนาสื่อสำหรับประชาชนโดยนำเสนอข่าวสาร ความรู้และประเด็นปัญหาทางสังคมผ่านกิจกรรมสาระ ความบันเทิงในรูปแบบที่เหมาะสมและง่ายต่อการทำความเข้าใจของประชาชน
• ใช้สื่อทางวัฒนธรรม เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร และความรู้อย่างไม่มีพรมแดนระหว่างชุมชนกับชุมชนเพื่อสังคมส่วนรวม
• เพื่อสนับสนุนการทำงาน ถ่ายทอด เผยแพร่ เทคนิคการใช้สื่อให้กับบุคคล กลุ่มบุคคล และองค์กรต่างๆ ให้สามารถผลิตสื่อเพื่อ การพัฒนาได้ด้วยตนเอง

­

วัตถุประสงค์การดำเนินงาน

• เพื่อผลิตละครกลุ่มย่อย เป็นสื่อทางเลือกของประชาชนรากหญ้า
• เพื่อสนับสนุนให้ชุมชนสร้างสรรค์สื่อของตนเองและประยุกต์ใช้อย่างเหมาะสม
• เพื่อเชื่อมโยงเครือข่ายของชุมชนแต่ละส่วนของสังคมเข้าด้วยกันด้วยสื่อละคร
• เพื่อพัฒนาชุมชนผู้ทำงานด้านละครในประเทศไทยและประเทศอื่นๆ

­

ผู้บริหารองค์กร

• นางศรีศักดิ์ ไทยอารีย์ ประธานกรรมการ
• นายประดิษฐ์ ประสาททอง เลขาธิการ(หัวหน้าฝ่ายการแสดง)
• นายกวิน ชุติมา เหรัญญิก
• รศ.ดร.กาญจนา แก้วเทพ กรรมการ
• ดร.ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล กรรมการ
• นางสาววิลัดดา วนดุรงค์วรรณ กรรมการ(หัวหน้าฝ่ายการแสดง)
• นายวันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ กรรมการ
• นางลักขณา คุณาวิชยานนท์ กรรมการ
• นางสาวปองจิต สรรพคุณ กรรมการ(หัวหน้าฝ่ายละครชุมชน)
• นายพฤหัส พหลกุลบุตร กรรมการ(หัวหน้าฝ่ายละครการศึกษา)
• นางสาวญาดา เกรียงไกรวุฒิกุล หัวหน้าฝ่ายต่างประเทศ

­

รูปแบบการบริหารจัดการ

โครงสร้าง การบริหารงานมูลนิธิสื่อชาวบ้าน(มะขามป้อม)ประกอบด้วย คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิที่มีความรู้ในด้านการละคร นักเขียน กวี นักดนตรีและนักแสดง โดยเฉพาะนายประดิษฐ์ ประสาททอง เลขาธิการมูลนิธิสื่อชาวบ้าน(มะขามป้อม) เจ้าของรางวัล “ศิลปินศิลปาธร สาขาศิลปการแสดง ประจำปี 2548 ของกระทรวงวัฒนธรรม” ผู้มากความสามารถทางดนตรีได้แก่ ซอด้วง จะเข้ การรำไทย ลิเก รำตัด ฯลฯ อีกทั้งเป็นผู้มีแนวคิดร่วมสมัย นำเรื่องราวปัญหาในสังคมยุคปัจจุบันมาเรียงร้อยให้ประยุกต์ไปกับงานศิลปะการ แสดงของไทย เกิดแนวทางการดำเนินงานหลักของมะขามป้อมที่ใช้ละครร่วมสมัยเป็นตัวขับ เคลื่อนการพัฒนาชุมชนมาตั้งแต่ปี 2543 มาจนถึงปัจจุบัน ด้านการพัฒนาองค์กร มีการจัดวางโครงสร้างอย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้น และพยายามปฏิบัติตามโครงสร้างนั้น มีการบริหารงานภายใต้ฝ่ายที่คอยหนุนเสริมองค์กรอยู่ 4 ฝ่าย ได้แก่

• ฝ่ายละครชุมชน รับหน้าที่จัดอบรมและสร้างกลุ่มละครเยาวชนในชุมชนต่างๆ
• ฝ่ายละครการศึกษา ผลิตละครที่มีคุณค่า ส่งเสริมความคิด จินตนาการ และ จิตใจที่ดีงามให้กับเด็กและเยาวชน
• ฝ่ายการแสดง ดูแลรับผิดชอบการผลิตละครที่มีขนาดใหญ่ เพื่อนำมาแสดงในงาน เทศกาล โอกาสต่างๆจากหน่วยงาน องค์กร ทั้งภาครัฐและเอกชน
• ฝ่าย ต่างประเทศ สร้างความสัมพันธ์กับองค์กร เพื่อประชาชน กลุ่มพัฒนาชุมชนต่างๆ กลุ่มสิทธิมนุษยชน สถาบันการศึกษาทางเลือก และกลุ่มทางวัฒนธรรมหลายแห่ง

นอกจาก นี้ ยังมีการร่างธรรมนูญองค์กร เพื่อการอยู่ร่วมกันของกลุ่มคน จำนวนมาก ทั้งด้านระเบียบการเงิน การจัดการความขัดแย้ง และระบบการรับบุคลากร เนื่องจากมีอาสาสมัครเป็นพลังสำคัญในการขับเคลื่อนองค์กรเป็นจำนวนมาก และมีการจัดเก็บข้อมูล และเผยแพร่สื่อสาธารณะมากขึ้น

­

เงื่อนไขความสำเร็จขององค์กร

• ยุทธศาสตร์ในการขับเคลื่อนงานของมูลนิธิฯ ส่วนใหญ่มาจากผู้จัดการและหัวหน้าฝ่าย
• บุคลากรในมูลนิธิฯ ได้รับการปลูกฝัง “ทัศนคติ” ในการทำงานกับเยาวชนและชุมชน
• ก่อน ทำโครงการต่างๆ เจ้าหน้าที่จะต้องลงมือปฏิบัติจริงก่อนที่จะนำไปใช้ พร้อมทำการประเมิน ปรับปรุง และแก้ไขส่วนบกพร่องในตัวของกิจกรรมต่างๆ และสรุปทำความเข้าใจร่วมกัน
• ก่อน ทำค่ายจะต้องมีการปรับกระบวนทัศน์ 3 ประการกับเจ้าหน้าที่คือ ปรับทัศนคติเจ้าหน้าที่เพื่อให้ทราบเป้าหมายของการดำเนินงาน ความรู้หรือเนื้อหาที่จะนำไปสอน และทักษะที่จำเป็นต้องมีเช่น การเป็นวิทยากร การแสดงละคร เป็นต้น
• มีกลไกการบริหารงานแบบครอบครัว เปิดโอกาสให้ผู้ปฏิบัติงาน แสดงความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ตลอดเวลา

­

องค์ความรู้จากการดำเนินงาน

• การทำงานแบบทำไปเรียนรู้ไป ทำให้มูลนิธิสามารถสร้างชุดความรู้ในการขับเคลื่อนงานละครกับเยาวชนได้
• การดำเนินงานของอาสาสมัครจะยึดแนวคิดในการทำงานด้วยแนวที่ว่า “เฮฮา ได้สาระ แบบมีส่วนร่วม”

­

รางวัลความสำเร็จ

• รางวัลเยาวชนดีเด่นแห่งชาติและผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเยาวชน ปี 2550 ของกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
• นายประดิษฐ์ ประสาททอง ศิลปินศิลปาธร สาขาศิลปการแสดง ประจำปี 2548 ของกระทรวงวัฒนธรรม