สรุปผลโครงการเยาวชนร่วมฟื้นฟูผืนป่าม่อนต้นลาน

กลุ่มเยาวชนฮักบ้านเกิด จ.ลำปาง 

­

กลุ่มเยาวชนฮักบ้านเกิดรุ่นปัจจุบัน ได้เริ่มรู้จักกันตอนเข้าค่าย “ปี๋สอนน้อง” ซึ่งทำกันมาทุกๆ ปี เด็กกลุ่มนี้จึงเริ่มก่อตัวขึ้นในวัยใกล้เคียงกันในหมู่บ้านสาแพะ งานเริ่มต้นที่พวกเขาทำ จะเป็นงานที่ทำร่วมกับวัดเป็นกลุ่มที่พยายามสานต่อวัฒนธรรมของหมู่บ้านเอาไว้ เช่น ประเพณีรดน้ำดำหัว การพัฒนาหมู่บ้าน บำเพ็ญประโยชน์ต่างๆ ภายในหมู่บ้าน รวมถึงการแสดงฟ้อนรำ เพื่อเป็นการต้อนรับแขกผู้มาเยือนบ้านสาแพะด้วย

­

ข้อมูลพื้นที่ หรือ ชุมชนที่ทำโครงการ

“ป่าม่อนต้นลาน” เป็นผืนป่าที่ตั้งอยู่ในบ้านสาแพะ หมู่ที่ 7 ตำบลบ้านสา อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง แต่ก่อนเป็นพื้นที่ ใช้ทำการเกษตรกรรมและเป็นแหล่งต้นน้ำของชาวบ้านที่ใช้อุปโภค มีทรัพยากรมาก ทั้งต้นไม้กินได้ ไม้ยืนต้น พืชกินได้ทั้ง เห็ดโคน เห็ดน้ำผึ้ง หน่อไม้ ผักกูด ผักหวาน เป็นต้น

­

โจทย์ปัญหา และเหตุผลที่ทำโครงการ

ปัจจุบันสภาพป่าบริเวณรอบม่อนต้นลาน มีต้นไม้ลดน้อยลง เพราะถูกบุกรุกตัดไม้ทำลายป่าเพื่อใช้เป็นที่ทำมาหากิน อาหารที่เคยได้จากป่าลดน้อยลง ความแห้งแล้งมาเยือน การทำเกษตรกรรมไม่ได้ผล

กลุ่มเยาวชนฮักบ้านเกิด เห็นถึงความสำคัญจึงร่วมใจกันอาสาร่วมฟื้นฟูและอนุรักษ์ป่าม่อนต้อนลานให้สภาพป่ากลับคืนมาเหมือนในอดีตที่เคยมี กลับมาเป็นป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ เป็นพื้นที่ที่ทำการเกษตรได้ผลผลิตที่ดี

­

เป้าหมายของโครงการ

เด็กและเยาวชนในชุมชนได้เรียนรู้ เห็นคุณค่าของป่าม่อนต้นลาน รักษ์และหวงแหนป่า ชาวบ้านตระหนักถึงปัญหา เกิดการใช้ประโยชน์จากป่าอย่างรู้คุณค่า และช่วยกันฟื้นฟูดูแลรักษาป่าม่อนต้นลานอันเป็นแหล่งอาหารของคนในชุมชน

­

กลุ่มเป้าหมาย

กลุ่มเยาวชนฮักบ้านเกิด, เด็กและเยาวชน, ผู้รู้, ผู้นำ และชาวบ้านในหมู่บ้านสาแพะ ต.บ้านสา อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง

­

กระบวนการทำงานของกลุ่มเยาวชนในการแก้ไขปัญหาหรือดูแลทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในชุมชน

1. เรียนรู้ - สำรวจป่า – รู้จักป่าชุมนของตน ว่าสภาพป่าเป็นอย่างไร ปัญหาอย่างไร ต้องฟื้นฟูอย่างไร

2. รู้จักคุณค่าของป่าม่อนต้นลาน

3. เผยแพร่เสียงตามสายให้ชาวบ้านรู้จักโครงการและร่วมมือช่วยเหลือกิจกรรม

4. จัดเวทีชาวบ้าน แลกเปลี่ยนความคิดเห็น

5. เรียนรู้ชุชนต้นแบบและจัดการป่าชุมชน

6. ฟื้นฟูและดูแลป่าม่อนต้นลาน ด้วยการเพาะกล้า ทำแนวกันไฟ สร้างฝายชะลอน้ำ

­

ผลที่เกิดขึ้นจากการทำโครงการ

1) ผลที่เกิดขึ้น (ทั้งด้านบวกและลบ) ต่อ ชุมชน + สิ่งแวดล้อม + กลุ่มเยาวชน

• ชาวบ้านรับรู้ในการทำงานของเยาวชน และรู้ปัญหาของป่าชุมชนของตน
• เยาวชนรู้จักชื่อต้นไม้ และรู้วิธีใช้ประโยชน์จากป่าและการอนุรักษ์
• เยาวชน ชาวบ้านทราบถึงปัญหาม่อนต้นลาน
• จากกิจกรรมปลูกป่า ทำให้เห็นว่า ต้นไม้ส่วนหนึ่งเจริญเติบโตได้ และชาวบ้านผูกพันกับป่ามากขึ้น รักและหวงแหนป่า
• จากกิจกรรมแนวกันไฟ

๑.ไฟไม่ลุกลามในเขตพื้นที่โครงการ และเขตอนุรักษ์ ในเหตุการณ์ไฟไหม้ในเดือน มีนาคม

๒.น้องๆเยาวชนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี

๓.งานเสร็จก่อนเวลาที่กำหนด

• จากกิจกรรมปุ๋ยหมัก ได้ปุ๋ยหมักมาใช้ในการเพาะเมล็ด
• จากกิจกรรมเก็บหอมรอมริบ ได้เรียนรู้ความรู้ของชาวบ้านแต่ละคนตามความสนใจและความถนัด ชาวบ้านได้ช่วยกันให้ความรู้กับเยาวชน รู้จักประวัติม่อนต้นลานรู้จักพันธุ์ไม้ที่เคยมีในป่าม่อนต้นลาน รู้จักสมุนไพร พืชผักเห็นทุกชนิดทั้งกินได้และกินไม่ได้ ได้รู้แนวทางการอนุรักษ์แบบชาวบ้าน
• จากกิจกรรมสื่อเปลี่ยนโลก เยาวชนได้ลองใช้เสียงตาสายที่มีในหมู่บ้าน ให้เกิดประโยชน์ด้วยการให้ความรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมให้กับชาวบ้านได้รับทราบ เมื่อชาวบ้านทราบว่ามีกิจกรรมเมื่อไหร่ ชาวบ้านก็จะให้ความร่วมมือไปช่วยลงมือลงแรงด้วย ซึ่งเยาวชนรู้สึกซาบซึ้งกับชาวบ้านที่เข้าร่วมกิจกรรมเป็นอย่างมาก
• ก็ รู้วิธีการดูแลอนุรักษ์ เช่น การไม่เผาป่า หรือไม่ให้ไฟลามเข้า ต้องทำแนวกันไฟ การดูแลแบบไม่ต้องดูแล เช่นทำฝาย เพราะฝายจะช่วยรดน้ำต้นไม้ให้เราครับ สำรวจแบบง่าย เช่น มองต้นไม้แล้ว วาด ลักษณะของต้นๆนั้น มีใบอย่างไร เปลือกเป็นยังไง และสามารถนำกลับไปถามพ่อแม่ได้ครับ
• ได้เรียนรู้การทำงานและปัญหาการแก้ปัญหาใหม่ๆที่ไม่เคยเจอ เรียนรู้การเก็บ การเพาะเมล็ดพันธุ์จาก SCG และนำมาเพาะพันธุ์ในกิจกรรม
• มีต้นไม้เพิ่มขึ้น เพระฝนตก และต้นไม้ที่เคยปลูกไปก็เริ่มโตขึ้น ชาวบ้านให้ความร่วมมือ พอสมควรกับบริเวณโครงการ จึงไม่มีการตัดไม้

­

2) ปัจจัยอะไรที่ทำให้เกิดความสำเร็จ / ล้มเหลว

• ได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่าย (ชาวบ้าน เด็ก พระและครู) ร่วมระดมความคิดแก้ปัญหาด้วยกัน
• ความร่วมมือจากผู้เข้าร่วมกิจกรรมทำให้งานสำเร็จได้เป็นอย่างดี
• การร่วมแรงทำงานงานประสบความสำเร็จ / งานเสร็จเร็วก่อนเวลาที่กำหนด
• ชาวบ้านไม่เข้าใจกระบวนการเรียนรู้ การดำเนินงานกิจกรรมของเยาวชน
• ผู้นำชุมชนขาดความเข้าใจ ไม่เห็นความสำคัญ คิดว่าเป็นหน้าที่ของรัฐที่จะต้องดูแล โดยตรง
• ทีมงานหลายคนยังไม่รู้หน้าที่ และยังไม่กล้าพูดกันตรงๆ ครับ
• ชาวบ้านไม่เข้าใจกระบวนการเรียนรู้ การดำเนินงานกิจกรรมของเยาวชน
• ผู้นำชุมชนขาดความเข้าใจ ไม่เห็นความสำคัญ คิดว่าเป็นหน้าที่ของรัฐที่จะต้องดูแล โดยตรง

­

3) คุณค่าจากการทำโครงการ

ชุมชนเกิดความเข้าใจผลกระทบจากปัญหา ดิน น้ำ ป่า

­

อนาคตที่อยากทำต่อ

อยาก ทำเวทีความคิดครับ อยากให้ชาวบ้านได้รู้และใส่ใจเรื่องทรัพยากรป่ามากขึ้นครับ จะได้ช่วยกันใช้ ช่วยกันดูแล มีกฎกติกา มีข้อตกลง ให้คนในชุมชนได้ใช้ร่วมกัน อีกนานๆครับ

­

........................

การเรียนรู้ของแกนนำเยาวชน

นายวัชรพงษ์ สุขพรรณ์ (มาส) อายุ 15 ปี

กำลังศึกษา มัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนแจ้ห่มวิทยา

ตำแหน่ง ประธาน

­

แรงบันดาลใจที่มาทำกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมหรือเข้ามาร่วมกับกลุ่มเยาวชน

“เพราะป่าเสื่อมโทรม ฝนตกไม่ตามฤดูกาล สภาพอากาศเปลี่ยนแปลง ขาดแคลนทุนทรัพย์ส่งเสริมเยาวชน ชาวบ้านอาจยังไม่เข้าใจเยาวชน จึงอยากจะเข้าไปเปลี่ยนแปลงความคิดของผู้ใหญ่และพัฒนาชุมชนดูแลรักษ์โลก รักษาป่าและร่วมบวชป่าสร้างฝายปลูกจิตสำนึกให้กับเยาวชน ครอบครัว และชุมชน”

ความถนัด/ความสามารถพิเศษที่น้องนำมาใช้ในการดำเนินโครงการ

มีลักษณะความเป็นผู้นำที่ดี มีความสามารถในการพูดหน้าชั้น สามารถนำกิจกรรมกับน้องๆ ที่เข้าร่วมโครงการได้เป็นอย่างดี มีทักษะในการพูด สามารถเป็นพิธีกรได้

­

ผลที่เกิดขึ้นจากการทำโครงการ (การเรียนรู้ การเปลี่ยนแปลง ความสุข ฯ)

• สามารถทราบปัญหาและการแก้ปัญหา
• สำนึกต่อป่าและเก็บขยะ
• การแสดงออก และการอธิบายให้เข้าใจ
• ได้รับความรู้เรื่องการใช้ประโยชน์ของป่า การดูแลรักษาป่า
• ได้เรียนรู้วัฒนธรรมประเพณีของชุมชน
• เห็นความร่วมมือจากชาวบ้านในการช่วยกันดูแลป่า
• ได้รู้จักพืชสมุนไพรจากป่าในชุมชน รู้จักทรัพยากรของป่า
• รู้สึกดีที่ชาวบ้านเข้ามามีส่วนร่วมในการรักษาป่าของเยาวชน

**********************

­

นายสมัชญ์ เก่งแท้ (น๊อต) อายุ 16 ปี

กำลังศึกษา มัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนแจ้ห่มวิทยา

ตำแหน่ง รองประธาน

แรงบันดาลใจที่มาทำกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมหรือเข้ามาร่วมกับกลุ่มเยาวชน

• ป่าไม้ถูกทำลาย
• ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาวะภูมิอากาศและมลภาวะทางอากาศ
• ปัญหาการเสื่อมโทรมของทรัพยากรป่าไม้

ผลที่เกิดขึ้นจากการทำโครงการ (การเรียนรู้ การเปลี่ยนแปลง ความสุข ฯ)

• รู้จักป้องกันทรัพยากรธรรมชาติ
• เพิ่มความรู้ให้กับตนเองเรื่อง....
• กล้าแสดงออกมาขึ้น
• ได้ความรู้เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติ
• ชาวบ้านให้ความรู้และความร่วมมือดี
• ทำฝายเพื่อชะลอน้ำ

*******************

นาย อนุพล ปราณีต (มัด) อายุ 15 ปี

กำลังศึกษา มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนแจ้ห่มวิทยา

ตำแหน่ง เหรัญญิก

แรงบันดาลใจที่มาทำกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมหรือเข้ามาร่วมกับกลุ่มเยาวชน

ทางชมรมของเราได้แรงบันดาลใจมาจาก พระ ผู้ใหญ่บ้าน ครู SCG และแกนนำเยาวชนตำบลของเรา ที่จะช่วยพัฒนาฟื้นฟูผืนป่าให้อุดมสมบูรณ์

ผลที่เกิดขึ้นจากการทำโครงการ (การเรียนรู้ การเปลี่ยนแปลง ความสุข ฯ)

• มีทักษะการวางแผนการทำงาน
• ทำงานร่วมกับเยาวชน, ชาวบ้านและพระที่อยู่ในชุมชน
• ไม่กล้าที่จะเป็นผู้นำเพราะไม่กล้าที่จะแสดงออก
• กล้าแสดงอออกมาขึ้น
• มีความรับผิดชอบมากขึ้น
• ได้แนวคิดที่ดีๆ เกี่ยวกับการทำงานในชุมชนเพิ่มขึ้น
• เป็นแกนนำกลุ่มเยาวชนในพื้นที่เพื่อแบ่งหน้าที่ในการทำงานให้แต่ละคนรับผิดชอบทำงานได้
• ได้ฝึกการประชาสัมพันธ์จากการทำโครงการ
• ได้ฝึกการกล้าที่จะแสดงออกต่อชุมชนโดนเป็นพิธีกรให้ความรู้เกี่ยวกับโครงการที่ทำ

*********************

พี่เลี้ยง/ที่ปรึกษากลุ่มเยาวชน

นายคงบุญโชติ กลิ่นฟุ้ง (ลุงบุญ) อายุ 48 ปี

จบการศึกษา มัธยมศึกษาปีที่ 6

บทบาทการหนุนเสริมการทำงานของกลุ่มเยาวชน คือ ให้ความปรึกษาทุกๆเรื่องที่เยาวชนทำดี

­

แรงบันดาลใจที่มาทำกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมหรือเข้ามาร่วมกับกลุ่มเยาวชน

“ธรรมชาติหายไป อยากเห็นเยาวชนรัก หวงแหน ธรรมชาติ”

*******************

โครงการเยาวชนร่วมฟื้นฟูผืนป่าม่อนต้นลาน

กลุ่มเยาวชนฮักบ้านเกิด จ.ลำปาง

ผู้ประสานงาน วัชรพงษ์ สุขพรรณ์

โทรศัพท์ 08-9759-2946    อีเมล์ Suk_14834@thaimail.com

ดาวน์โหลด  เอกสารรายงานสรุปโครงการ