ชุมชนบ้านแหลมและบ้านทุ่งยังทำนาปลูกข้าวไว้กินเองทุก คนเห็นว่าเป็นความมั่นคงทางอาหารอย่างหนึ่ง แต่เมื่อประสบกับปัญหาเรื่องเมล็ดพันธุ์ก็อาจบั่นทอนความตั้งใจที่จะทำนาลง ไปได้ การได้พูดคุยแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับองค์กรที่มีความรู้น่าจะช่วยบรรเทาปัญหา ไปได้บ้าง
วัตถุประสงค์
- เพื่อให้กลุ่มเกษตรกรบ้านแหลมและบ้านทุ่งได้เรียนรู้เรื่องพันธุ์ข้าว และนำความรู้มาปรับใช้แก้ปัญหาการทำนาของชุมชน
- เพื่อแลกเปลี่ยนปัญหาและวิธีการแก้ไขกับศูนย์วิจัยและเมล็ดพันธุ์ข้าวพัทลุงซึ่งมีความรู้ความชำนาญในเรื่องพันธุ์ข้าว
การดำเนินการ
วันนี้นัดหมายทีมเกษตรกรบ้านแหลม-บ้านทุ่ง ตอน 7.00 น. แต่ก็มีคนที่มาช้ากันบ้างทำให้เวลาล่วงเลยออกไป 8.00 น. กว่าๆ ชาวเกาะนั่งเรือมาที่ท่าเรือตะเสะ ได้เวลาเริ่มออกเดินทางจากท่าเรือตะเสะ ต.ตะเสะ อ.หาดสำราญ ด้วยรถตู้ 2 คัน มุ่งหน้าสู่ศูนย์วิจัยพันธุ์ข้าวและเมล็ดพันธุ์ข้าวซึ่งอยู่ใกล้ๆ ณ อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง ไปถึงตอน 10 โมงกว่าจึงรีบเข้ารับฟังการบรรยายของศูนย์วิจัยพันธุ์ข้าวก่อนเป็นที่แรก ก่อนจะฟังบรรยายตัวแทนชุมชนคือนายก อบต.ได้เล่าสภาพพื้นที่และปัญหาให้ฟังก่อน ต่อจากนั้นเจ้าหน้าที่ก็นำเสนอเรื่องพันธุ์ข้าวท้องถิ่น และแลกเปลี่ยนปัญหาเรื่องการเก็บเมล็ดพันธุ์ การจำกัดหอยเชอรี่ การจำกัดหนู ทางเกษตรกรจากบ้านแหลมและบ้านทุ่งให้ความสนใจต่อประเด็นที่พูดเป็นอย่างดี เนื่องจากเป็นปัญหาของตนเองและเป็นเรื่องที่ต้องการแก้
เสร็จจากที่แรกก็เกือบเที่ยงเดินทางไปศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพัทลุงที่อยู่คน ละฟากถนนกันต่อ โดยไม่ได้พักเที่ยงเนื่องจากเป็นช่วงถือศีลอดของมุสลิม มีบางคนที่ไม่กินข้าวดังนั้นจึงสรุปกันว่าเข้าแลกเปลี่ยนกันต่อเลยเพราะแถบ นั้นไม่มีร้านอาหาร อีกทั้งทางศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวก็เร่งรีบเพราะตอนบ่ายเจ้าหน้าที่มีภารกิจ ไปถึงเข้าห้องประชุมพื้นที่ก็แนะนำตัวเอง เล่าสภาพปัญหาเล็กน้อยแล้วหัวหน้าศูนย์ก็เล่าเกี่ยวกับเรื่องพันธุ์ข้าวให้ ฟัง เมื่อเสร็จจากรับฟังแล้วก็ไปดูโรงงานที่จัดการเมล็ดพันธุ์ข้าวที่เอาไว้ขาย ซึ่งเป็นสถานที่ที่ทำให้เกษตรกรสนใจเป็นอย่างยิ่งด้วยเครื่องจักรที่ทันสมัย และกระบวนการจัดการที่มีหลายขั้นตอนและมีเมล็ดพันธุ์ที่ผ่านการคัดอย่างดี
ในตอนบ่ายเมื่อเสร็จแล้วก็เดินทางมาแวะรับประทานอาหารเที่ยงแต่ก็บ่ายสองโมง ไปแล้ว ก่อนจะแวะหาซื้อข้าวสังหยด และเดินทางกลับสู่เกาะสุกร
ผลการดำเนินการ
- ทำให้ชาวนาได้ความรู้เรื่องพันธุ์ข้าวท้องถิ่นที่มีหลากหลายพันธุ์และแต่ละ ชนิดก็มีคุณลักษณะที่เหมาะสมกับพื้นที่แตกต่างกันออกไป บางชนิดจึงกลายเป็นทางเลือกสำหรับชาวนาบางคนที่กำลังประสบปัญหาเรื่องพันธุ์ ข้าวอยู่ได้ และบางสายพันธุ์ก็ได้รับความสนใจอย่างเช่น สังหยด
- ชาวนาได้คู่มือเมล็ดพันธุ์ข้าวมา 1 เล่มเพื่อไว้เรียนรู้ว่ามีพันธุ์ข้าวชนิดไหนที่น่าสนใจนำมาปลูกอีกบ้าง และมีความเหมาะสมกับพื้นที่แบบใด
- การรับฟังเรื่องการคัดเมล็ดพันธุ์ข้าวทำให้ชาวนารู้ว่าที่ตนเองทำอยู่นั้น ไม่ถูกต้องจึงทำให้มีข้าวปนเปื้อนสายพันธุ์ และไม่ได้คัดรวงที่สมบูรณ์ทำให้พันธุ์ข้าวที่ใช้ในปีต่อไปไม่เจริญงอก งามอย่างที่ต้องการ
- การรับฟังเรื่องการกำจัดหอยเชอรี่โดยการเก็บทำน้ำหมัก ทำปุ๋ย จึงเป็นอีกทางเลือกในการนำมาดำเนินการต่อ
ชาวนาบ้านแหลมและบ้านทุ่ง ได้เรียนรู้พันธุ์ข้าวที่เหมาะสมกับพื้นที่ การเก็บเมล็ดพันธุ์
และความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง