กิจกรรม  "Thailand Scenario by New Gen"  

22 มิถุนายน 2556 ณ ห้องประชุม  Boardroom 3  Zone C ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิตติ์

ผู้เข้าร่วมเวที 

ความคิดเห็นจากเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้

สถานการณ์ของประเทศไทยในสายตาคนรุ่นใหม่

1.  ความจริงที่เกิดขึ้นในสังคมยังไม่ได้มีการแยกแยะหรือพิสูจน์ให้เห็นว่าอะไรคือสิ่งที่ถูกต้อง แต่กลับเป็นการบอกต่อและการสร้างให้เกิดความเข้าใจด้วยการผลิตซ้ำ ผู้คนเหมือนถูกปิดตาไม่ได้รับรู้ในสิ่งที่เป็นจริง ถูกบิดเบือนข้อมูลจากผู้ที่มีอำนาจมากกว่า ความเหลื่อมล้ำของคนในระบบโครงสร้างของสังคมยังมีอยู่ชัดเจน

2.  ข้อจำกัดทางกฎหมายที่เป็นตัวควบคุมกฎเกณฑ์ขัดต่อความเป็นอิสระของประชาชน

3.  สังคมถูกผูกขาดการกระทำกิจกรรมต่างๆ จากภาครัฐ ทำให้เป็นอุปสรรคสำหรับคนที่กำลังจะลุกขึ้นมาเปลี่ยนแปลงประเทศ

4.  สถานการณ์บางอย่างของประเทศเดินมาถึงจุดจบ แต่คนไม่ยอมรับและไม่ปรับเปลี่ยน  พยายามแสดงบทบาทหน้าที่เดิมของตนเองต่อไป

5.  ผู้คนพยายามกล่าวโทษผู้ที่มีอำนาจว่าเป็นผู้ที่กระทำผิด ซึ่งในความเป็นจริงประชาชนทั่วไปอาจเป็นส่วนที่ผลักดันหรือมีส่วนร่วมต่อการกระทำผิดเหล่านั้นก็เป็นได้ สิ่งที่สำคัญคือการย้อนกลับมาดูและพิจารณาที่ตนเอง

6.  การเข้าถึงข้อมูลความรู้ได้ง่ายขึ้น ทำให้คนสามารถลุกขึ้นมาเรียกร้องหรือต่อสู้เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้ แต่ในทางกลับกันอาจส่งผลเสียหากเกิดความเข้าใจผิดหรือได้รับข้อมูลที่มากเกินไปและเป็นข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง

แรงขับ (Driving force) ของภาพสังคมไทยที่เห็นในอดีตและปัจจุบัน จากสายตาคนรุ่นใหม่

 หลังจากที่ได้มีการลงกลุ่มเพื่อทบทวนและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่อภาพในอดีตที่เกิดขึ้นและส่งผลต่อภาพปัจจุบัน กลุ่มผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ช่วยกันค้นหาแรงขับ (Driving force) ได้ 6 ประเด็น ดังนี้

1.  การแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตัวมากขึ้น ทำให้เกิดการแข่งขันและแย่งชิงทรัพยากร  ความสัมพันธ์ การเชื่อมโยงคนด้วยเรื่องของใจเปลี่ยนไปในรูปแบบของการให้ผลประโยชน์ เกิดการให้คุณค่าของวัตถุมากกว่า ส่งผลต่อรูปแบบของสังคมที่เปลี่ยนแปลงจากความเรียบง่ายกลายเป็นความซับซ้อน

2.  การพัฒนาของเทคโนโลยี ทำให้การพัฒนาเป็นไปอย่างก้าวกระโดด ซึ่งมีทั้งข้อดีและข้อเสีย

3.  เทคโนโลยีในเรื่องของการสื่อสารสร้างผลกระทบต่อสังคม ในลักษณะของการบิดเบือนและการสร้างความเข้าใจผิด สิ่งที่สำคัญคือการขาดตัวกลางในการสื่อสารเชื่อมโยงอย่างเป็นระบบและเกิดความยืดหยุ่นของผู้ที่รู้ และ ผู้ที่ไม่รู้

4.  การขาดวิสัยทัศน์ร่วมกัน ขาดความร่วมมือกัน ในระบบโครงสร้าง มีการแบ่งแยกของกลุ่มคนอย่างชัดเจน ทั้งๆ ที่รู้ว่าแต่ละกลุ่มมีความขัดแย้ง แต่ในขณะเดียวกันความแตกต่างของแต่ละกลุ่มกลับมีบทบาทที่ส่งเสริมให้เกิดเป้าหมายเดียวกันได้

5.  ความไม่เท่าเทียมกันของสังคมอันเนื่องมาจากโครงสร้างของประชากร การเข้าถึงทรัพยากรและสิทธิต่างๆ ดังจะเห็นได้จากการที่ยังมีคนออกมาเรียกร้อง ชุมนุม ประท้วง ฯลฯ ต่อเรื่องต่างๆ มากมาย ซึ่งนั่นแสดงให้เห็นวาคนที่เป็นคนกดทับกันเองไม่ว่าจะเป็นอดีตหรือปัจจุบัน

6.  การศึกษาและกระบวนการเรียนรู้ เป็นการผลิตซ้ำ สร้างให้คนเกิดความเชื่อในสิ่งที่เรียนรู้ ขาดการตั้งคำถามเพื่อให้เกิดการค้นหาความรู้

แรงขับ (Driving force) ที่สามารถเกิดขึ้นได้ต่อภาพอนาคตของสังคมไทย ในสายตาของคนรุ่นใหม่

  จากการทบทวนและร่วมกันระดมความคิดของกลุ่มคนรุ่นใหม่ พบว่าพวกเขาคิดว่า สิ่งที่จะเป็นแรงขับเคลื่อนสังคมในอนาคตนั้นน่าจะประกอบไปด้วย 4 ปัจจัยหลัก ๆ ดังนี้

1.  ความเป็นปัจเจก  หมายถึง ความแตกต่างของแต่ละกลุ่มจะมีการรวมตัวกันในลักษณะของเครือข่ายมากขึ้น คนที่มีความคิดเดียวกันก็จะมีการรวมตัว เกิดการตื่นตัวเกิดการรับรู้ของปัญหาที่ตนเองได้รับ และกลายเป็นกลุ่มที่ดำเนินการดูแลรับผิดชอบด้วยตนเอง พึ่งพาตนเองมากขึ้น

2.  เทคโนโลยีการสื่อสารและการเชื่อมโยงความรู้ จะเกิดจากกลุ่มคนที่มีความคิดที่คล้ายคลึงกัน จะมีการสื่อสารและรวมตัวกันมากขึ้น คนที่ต้องการเรียกร้องก็สามารถถ่ายทอดหรือบอกกล่าวเรื่องราวของตนเองสู่สาธารณะได้มากขึ้น

3.  อำนาจและการจัดการ อำนาจทางการเมืองหรือการทำหน้าที่เป็นตัวแทน มาจากคนที่มีความสนใจจริงๆ คนที่มีแรงและมีพลังที่จะขับเคลื่อน ไม่ได้มาจากตำแหน่งหรือหน้าที่เหมือนที่ผ่านมา การกระจายอำนาจจากส่วนกลางสู่ประชาชน ทำให้ประชาชนมีอำนาจในการจัดการตนเองมากขึ้น

4.  ปัจจัยภายนอก อื่นๆ (สังคมวัฒนธรรม/ เศรษฐกิจ/ ปัญหาสิ่งแวดล้อม) เช่น การพัฒนาประเทศและเศรษฐกิจ จากการเปิดประเทศให้เป็น AEC  หรือการขยายความเป็นเมืองมากขึ้น เป็นต้น ซึ่งอาจก่อให้เกิดทั้งผลกระทบที่ดีและไม่ดีได้เช่นกัน

เห็นภาพอนาคตร่วมกัน

ภาพที่ 1 Expansion of City

·  พูดถึงเรื่องของการขยายเมือง ซึ่งต้องดูว่าเป็นการขยายจากฐานโครงสร้างของเมืองที่เกิดจากการพัฒนาจริงหรือไม่ หรือเป็นเพียงการอพยพย้ายถิ่นฐาน การที่คนเมืองย้ายไปสู่ต่างจังหวัดอาจจะไม่ใช่การไปตั้งรกรากและทำความเข้าใจถึงความเป็นท้องถิ่นจริงๆ แต่กลับไปสร้างวัฒนธรรมหรือความเป็นเมืองที่ทำให้เกิดความเสื่อมโทรมเสียหาย 

·  คนที่มีความรู้ประกอบอาชีพอิสระมากขึ้น คนรุ่นใหม่ไม่นิยมทำงานบริษัททำให้ภาคธุรกิจต้องมีการปรับตัว อาจต้องมีระบบการจ่ายสวัสดิการที่ดึงดูดมากขึ้น

·  การเปิดการค้าเสรีระหว่างประเทศ (AEC)  แรงงานต่างด้าวอาจจะย้ายกลับไปสู่ประเทศตนเอง แรงงานที่เป็นคนไทยอาจปฏิเสธการทำงานบางอย่าง ทำให้รูปแบบของอุตสาหกรรมเปลี่ยนไป แรงงานเปลี่ยนจากกำลังคนเป็นเครื่องจักรมากขึ้น

·  เกิดการขยายตัวของธุรกิจที่ดิน บริเวณชายแดนมีการเปลี่ยนผ่าน ผู้คนเกิดความเครียด มีธุรกิจการค้าประเวณีมากขึ้น

ภาพที่ 2 ข้าวสีนิล vs ข้าวมอนซานโต

การเมือง อีก 15 ปีข้างหน้า มีการกระจายอำนาจเกิดขึ้น ภูมิภาคสามารถจัดการตัวเองขึ้นได้มากขึ้น

เทคโนโลยีสื่อสาร การสื่อสารเพิ่มอำนาจการต่อรองให้กับประชาชนมากขึ้น

ภัยธรรมชาติ คนรู้ทันสถานการณ์ สามารถรับมือและปรับตัวมากขึ้น

แต่ในทางตรงข้ามหากเกิดความไม่เข้าใจหรือการควบคุมจากภาครัฐก็จะเกิดสิ่งที่ตรงกันข้ามขึ้น

ภาพที่ 3 ภาพความฝันปราสาททราย

ประกอบไปด้วย โลก ปราสาททราย และคลื่น

โลก เปรียบเสมือน ระบบเศรษฐกิจ เทคโนโลยี และ การสื่อสาร

ปราสาททราย เปรียบเสมือน สังคมไทย ชุมชน

คลื่น เปรียบเสมือน กระแสของความเจริญและการพัฒนาที่นำการเปลี่ยนแปลงเข้ามาสู่ประเทศ

“ โครงข่ายการสื่อสารที่รวดเร็วเนื่องจากการพัฒนา การเปิดการค้าเสรีจากหลายประเทศ ทำให้กลายเป็นคลื่นทะลักเข้ามา ส่งผลต่อวัฒนธรรมการอยู่การกิน การใช้ชีวิต ทำให้สภาพความเป็นอยู่เปลี่ยนแปลงไป จากวิถีชีวิตที่สามารถพึ่งพาตนเองได้ในฐานะผู้ผลิต ต้องขึ้นอยู่กับผู้มีอำนาจที่จะเป็นผู้กำหนดว่าสิ่งที่จะผลิตหรือบริโภคนั้นคืออะไร  เกิดเป็นเหลื่อมล้ำของสังคมมากขึ้น”